وکیل اعاده دادرسی کیفری کیست؟
آیا می دانید وکیل اعاده دادرسی کیفری کیست؟ آیا می دانستید وکیل اعاده دادرسی کیفری چه مسئولیت هایی دارد؟ در اینجا قصد داریم درباره موضوعات پیرامون اعاده دادرسی در امور کیفری توضیحاتی را ارائه کنیم. برای بسیاری از کاربران این سؤال مطرح می شود که ویژگی وکیل اعاده دادرسی کیفری کیست؟ و یا وکیل اعاده دادرسی در امور کیفری دقیقاً چه کاری انجام می دهد؟ امروز با مطالعه این متن، می توانید پاسخ تمامی سؤالات خود را به دست آورید.
احتمالاً پیش می آید که برخی از اشتباهات و خطا ها روند دادرسی را با مشکلاتی مواجه کند و زمانی که در روند دادرسی و مراحل صدور حکم اشتباهی ایجاد شود، قطعاً حقوق یکی از طرفین دعوا ضایع می شود. از آن جایی که اتفاق افتادن تمامی این خطاها احتمالی است، قانون گذار به اعاده دادرسی کیفری در قانون آئین نامه دادرسی کیفری اشاره کرده است تا موکلین بتوانند، از این طریق نسبت به آرای صادر شده از طرف مراجع قضایی اقدام کنند.
اعاده دادرسی کیفری چیست؟
نهاد اعاده دادرسی یک شیوه خاص و استثنائی اعتراض به آراء قطعی محاکم است که به سبب آن، پرونده ای که با رأی قطعی مختومه شده، دوباره مفتوح و مورد رسیدگی قرار می گیرد و منظور از اینکه یک روش خاص و استثنائی اعتراض به آراء قطعی محاکم، این است که در برابر روش های عمومی اعتراض به آراء محاکم قرار دارد
تعبیر دیگر، دو روش عمومی اعتراض به آراء محاکمی وجود دارد؛ «واخواهی» و «تجدیدنظر خواهی» که در این دو روش، هر شخصی که رأیی علیه او صادر شده باشد (اعم از آنکه محکوم شده باشد یا حقی برای او به اثبات نرسیده باشد) می تواند نسبت به آن رأی اعتراض و درخواست رسیدگی مجدد در همان مرجع (واخواهی) یا مرجع بالاتر (تجدیدنظر) بنماید و به غیر از محکومیت، موجب دیگری برای طرح این درخواست وجود ندارد.
ولی در مقابل روش خاص و استثنائی اعتراض به آراء اعاده دادرسی، صرف صدور حکم به ضرر شخص برای طرح این اعتراض کافی نیست و بایستی بطور حتمی علت مشخصی که توسط قانون تعیین شده نیز وجود داشته باشد، به تعبیر دیگر، جهات و مبانی طرح این درخواست ها، محدود و غیر معمول می باشد.
اعاده دادرسی در امور کیفری
اعاده دادرسی در امور کیفری، تجدید محاکمه یا تمدید رسیدگی از راه های فوق العاده رسیدگی به امور کیفری است. این طرق رسیدگی در مورد احکام قطعی، قابل اجرا و اعمال است و احکام غیر قطعی از شمول مقررات تجدید محاکمه خارج هستند. به تعبیر دیگر، اعاده به معنای بازگردانیدن و از سرگرفتن می باشد و در اصطلاح به اعاده محاکمه و رسیدگی به حکم محکومیت قطعی به دلیل وجود اشتباه ماهوی در مبانی حکم صادره، گفته می شود.
اعاده دادرسی در امور کیفری یکی از راه های فوق العاده شکایت از احکام است. بنابراین در صورتی اعاده دادرسی ممکن است که طرق عادی همچون؛ واخواهی و تجدیدنظر خواهی از حکمی وجود نداشته باشد. اعاده دادرسی با توجه به ویژگی هایی که دارد آن را از طرق فوق العاده دیگر متمایز ساخته است.
تقاضای اعاده دادرسی در امور کیفری فقط از ناحیه محکوم علیه (شخصی که حکم محکومیت کیفری علیه او صادر شده است) قابل طرح می باشد؛ بنابراین شاکی (شخصی که مدعی است که جرمی علیه وی انجام شده است) به موجب مقررات قانون آئین دادرسی کیفری، بطور کلی حق درخواست اعاده دادرسی نسبت به احکامی که به نفع او صادر نشده را ندارد.
اعاده دادرسی فقط نسبت به احکام قطعی امکان پذیر است. بنابراین نسبت به قرارها هر چند هم نهایی باشند، درخواست اعاده دادرسی قابلیت استماع و پذیرش ندارد. قطعی بودن حکم مورد اعاده دادرسی اعم از آن است که حکم مزبور در زمان صدور بطور ذاتی قطعی باشد یا قابل تجدیدنظر بوده ولی با انقضاء مدت تجدیدنظر خواهی یا اسقاط تجدیدنظر خواهی یا پس از اعتراض با تأیید در مرجع تجدیدنظر قطعی می شود.
اهداف اعاده دادرسی در امور کیفری
اعاده دادرسی در امور کیفری به منظور تأمین اهداف والایی به شرح ذیل مورد پیش بینی قانون گذار قرار گرفته است، که عبارتند از؛
- اجرای عدالت،
- حفظ و حراست نظم و منافع عمومی،
- حفظ حقوق و آزادی های محکوم علیه،
- اعاده حیثیت محکوم علیه و خویشاوندانش،
- رفع کاهش اشتباه های قضایی،
- و…
آراء قطعی مراجع قضائی
منظور از آراء قطعی مراجع قضائی (اعم از حقوقی و کیفری) شامل موارد ذیل می باشد؛
- احکام و قرارهای دیوان عالی کشور،
نکته: آراء شعب دیوان عالی کشور در باب تجویز اعاده دادرسی و نیز دستورهای موقت دادگاه ها، اگر توسط رئیس قوه قضائیه خلاف شرع بین تشخیص داده شود.
- احکام و قرارهای سازمان قضائی نیروهای مسلح،
- احکام و قرارهای دادگاه های تجدیدنظر و بدوی،
- احکام و قرارهای دادسراها و شوراهای حل اختلاف.
جهات پذیرش تقاضای اعاده دادرسی در امور کیفری
- کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد،
- چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد،
- شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضائی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، بطوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی گناهی یکی از آنان احراز گردد،
- درباره شخصی به اتهام واحد، احکام متفاوتی صادر شود،
- در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده است،
- پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود، که موجب اثبات بی گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد،
- عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.
نکته: اگر جهت اعاده دادرسی، مغایرت 2 حکم باشد، دادگاه پس از قبول اعاده دادرسی، هر یک را که صحیح تشخیص دهد، تأیید و رأی دیگر را نقض می کند و چنانچه هر دو رأی را غیر صحیح تشخیص دهد، پس از نقض آن ها وفق مقررات رسیدگی می کند.
نکته: نسبت به حکمی که پس از اعاده دادرسی صادر می شود، دیگر اعاده دادرسی از همان جهت پذیرفته نمی شود، مگر اینکه اعاده دادرسی از مصادیق خلاف شرع بین بوده و مغایرت رأی صادره با مسلمات فقهی به جهات دیگری غیر از جهت قبلی باشد و یا رأی جدید دوباره مثل رأی قبلی مغایر با مسلمات فقهی صادر شده باشد.
مهلت تقاضای اعاده دادرسی در امور کیفری
درباره مهلت تقاضای اعاده دادرسی در امور کیفری ضمن سکوت قانونگذار و با توجه به خصوصیت حکم مورد درخواست، فاقد مهلت درخواست می باشد و در هر زمان قابل طرح می باشد، برخلاف اعاده دادرسی مدنی که مقید به طرح آن در مهلت های 20 روز برای ساکنین داخل ایران یا 60 روز برای افراد غیرمقیم مقرر در قانون است.
مرجع صالح رسیدگی به تقاضای اعاده دادرسی عام در امور کیفری
اعاده دادرسی به وسیله درخواست صورت می گیرد و تنها مرجع صالح برای پذیرش یا عدم پذیرش تقاضای اعاده دادرسی، دیوان عالی کشور است، نه دادگاه بدوی یا دادگاه تجدیدنظر.تقاضای اعاده دادرسی توسط ذی حق به دیوان عالی کشور تسلیم می شود. این مرجع پس از احراز انطباق موضوع تقاضا با یکی از موارد مذکور در قانون آئین دادرسی کیفری، تجویز یا عدم تجویز اعاده دادرسی، را در قالب یکی از دو قرار ذیل اعلام می دارد که عبارتند از؛
-
پذیرش اعاده دادرسی
اگر دیوان عالی کشور، موضوع و ادله ابرازی را از احراز انطباق موضوع درخواست با یکی از موارد مذکور در قانون آئین دادرسی کیفری، با صدور قرار تجویز اعاده دادرسی، پرونده را برای رسیدگی ماهیتی مجدد، به دادگاه همعرض دادگاه صادرکننده حکم قطعی، ارجاع می دهد.
-
عدم پذیرش اعاده دادرسی
و اگر دیوان عالی کشور، موضوع یا ادله ابرازی را منطبق با جهات مندرج در قانون آئین دادرسی کیفری تشخیص ندهد، قرار رد اعاده دادرسی را صادر می کند و پرونده مختومه و بلااقدام باقی می ماند.
دیوان عالی کشور جهت رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی و احراز انطباق آن با یکی از موارد مذکور در قانون آئین دادرسی کیفری پرونده را از دادگاه صادر کننده حکم قطعی مطالبه می نماید و پس از احراز درستی درخواست، رسیدگی مجدد به دادگاه همعرض صادر کننده حکم قطعی محول می گردد.
طبق رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور سال 1372دادگاه صادر کننده حکم قطعی، دادگاهی است که حکم آن در اثر تأیید مرجع تجدیدنظر یا در اثر اسقاط یا عدم تجدیدنظر خواهی قطعی شده است، نه دادگاهی که حکم غیر قطعی را تأیید کرده است، پس اگر دادگاه تجدیدنظر حکم بدوی را نقض بنماید و خود رأی جدیدی را انشاء بنماید، دادگاه صادرکننده حکم قطعی، دادگاه تجدیدنظر خواهد بود. قبول درخواست اعاده دادرسی در دیوان، دادگاه همعرض را مکلف نمی کند که رأی قبلی را نقض و رأی جدیدی صادر نماید، بلکه ممکن است رأی قبلی تأیید شود.
مقام قضائی صالح تشخیص و تجویز اعاده دادرسی خاص در امور کیفری
در اجرای مفاد قانون آیین دادرسی کیفری در باب «اعاده دادرسی آراء خلاف شرع بین» و با عنایت به اصل صحت احکام قضائی با پرهیز از تزلزل آراء، جلوگیری از اطاله دادرسی و لزوم نظارت قضائی رئیس قوه قضائیه در عدم اجرای احکام خلاف شرع بین، بررسی آراء قطعی در اجرای قانون آئین دادرسی کیفری و تشخیص خلاف شرع بین و جلوگیری از اجرای آن از اختیارهای رییس قوه قضائیه می باشد.
طبق قانون اصلاحی تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب سال1381 منظور از؛ خلاف بین شرع، مغایرت رأی صادره با مسلمات فقهی یا مشهور فقها خواهد بود و از آنجا که اظهارنظر در این خصوص، نیازمند دانش فقهی است که فقط توسط مجتهد قابل بررسی است، لذا این مورد فقط در صلاحیت رئیس قوه قضائیه قرار گرفته است، زیرا که طبق قانون اساسی، از جمله شرایط انتخاب و انتصاب رئیس قوه قضائیه «مجتهد عادل و آگاه به امور قضائی بودن» است.
پس هر وقت رئیس قوه قضائیه رأی قطعی صادره از هر یک از مراجع قضائی را خلاف شرع بین تشخیص دهد، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال تا در شعبی خاص که توسط رئیس قوه قضائیه برای این امر تخصیص می یابد، رسیدگی و رأی قطعی صادر نماید. شعب خاص مذکور براساس اینکه رأی برخلاف شرع بین اعلام شده است، رأی قطعی قبلی را نقض و رسیدگی مجدد اعم از شکلی و ماهوی به عمل می آورند و رأی مقتضی صادر می نمایند.
اگر رئیس قوه قضائیه در زمان بازنگری، دستور توقف اجرای حکم را صادر نماید، در صورت رد اعاده دادرسی، مراتب لغو توقف توسط معاون قضائی به مرجع قضائی اعلام می گردد تا مطابق حکم صادره اقدام نماید.
با تجویز اعاده دادرسی توسط رئیس قوه قضائیه اجراء حکم تا حصول نتیجه قطعی به تعویق می افتد.
حدود صلاحیت تجویز اعاده دادرسی خاص در امور کیفری
برخلاف اعاده دادرسی در امور کیفری عام، که فقط نسبت به احکام قطعی قابل درخواست است، اعاده دادرسی رئیس قوه دامنه گسترده تری داشته و شامل هر نوع اعم از حکم یا قرار می شود که توسط یک مرجع قضائی از قبیل؛ محاکم بدوی، تجدیدنظر، دیوان عالی کشور، سازمان قضایی نیروهای مسلح و شورای حل اختلاف صادر شده باشد و علاوه بر آراء اصلی، این اعاده دادرسی قرارهای دیوان عالی کشور در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش اعاده دادرسی و همچنین دستور موقت دادگاه ها را نیز در بر می گیرد.
مرجع صالح رسیدگی به تجویز اعاده دادرسی خاص (آراء خلاف شرع بین) در امور کیفری
در صورت موافقت رئیس قوه قضائیه با تجویز اعاده دادرسی، پرونده محاکمه ها به پیوست نظریه قضات و کارشناسان قوه قضائیه از طریق معاونت قضائی در اجرای اعاده دادرسی آراء خلاف شرع بین، جهت رسیدگی به دیوان عالی کشور ارسال و رونوشت نامه برای پیگیری به دادگستری استان مربوطه ارسال می گردد.
با وصول پرونده در دیوان عالی کشور، رئیس دیوان یا معاون قضایی وی پرونده را جهت رسیدگی به یکی از شعب خاص ارجاع می نماید. شعبه مرجوع الیه موظف است براساس نظر رئیس قوه قضائیه، ضمن نقض رأی قطعی قبلی رسیدگی مجدد اعم از شکلی و ماهوی را معمول و اقدام به صدور رأی بنماید.
دفتر دیوان عالی کشور موظف است پس از صدور رأی نسخه ای از رأی دیوان را جهت درج در سابقه نظارتی به معاونت قضائی قوه قضائیه ارسال و پرونده محاکماتی متضمن رأی جدید را به دادگستری استان یا سازمان قضایی نیروهای مسلح مربوطه اعاده نماید.
اعتراض به رای پس از اعاده دادرسی ممکن است؟
حکمی که در مرحله اعاده دادرسی صادر می گردد، از حیث تجدیدنظر و فرجام خواهی تابع مقررات مربوط خواهد بود. به تعبیر دیگر، اگر طبق مقررات مربوط به تجدیدنظر خواهی یا فرجام خواهی، این حکم قابل اعتراض باشد، محکوم علیه می تواند نسبت به آن اعتراض نماید. در غیر این صورت، حکم قطعی خواهد بود. همچنین نسبت به حکمی که پس از اعاده دادرسی صادر می گردد، دیگر اعاده دادرسی از همان جهت پذیرفته نخواهد شد.
تفاوت اعاده دادرسی کیفری و مدنی در چیست؟
- همچون اجرای عدالت،
- حفظ و حراست نظم و منافع عمومی،
- حفظ حقوق و آزادی های محکوم علیه،
- اعاده حیثیت محکوم علیه و خویشاوندانش،
- رفع کاهش اشتباه های قضایی،
- هزینه اعاده دادرسی،
- مراجع و اشخاص صالح برای تقدیم درخواست،
- مراجع صالح برای رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی،
- در امور مدنی هیچ یک از مقام ها و مراجع قضائی حق درخواست اعاده دادرسی را ندارند، در حالی که در امور کیفری این حق به دادستان کل کشور و رئیس حوزه قضائی داده شده است،
- مهلت تقدیم تقاضا و تشریفات آن،
- و …
نقش وکیل اعاده دادرسی کیفری نسبت به احکام نهایی صادره از دادگاه
با توجه به ویژگی وکیل اعاده دادرسی کیفری که آخرین راه شکایت نسبت به حکم قضایی را برای شما مطرح می کند و به شما می گوید که از طریق اعاده دادرسی کیفری می توانید شکایت خود را در مورد حکم نهایی به ثبت برسانید. علاوه بر این با وجود مشاوره ها و راهنمایی های وکیل اعاده دادرسی کیفری متوجه می شوید که چه افرادی از حق اعاده دادرسی برخوردارند. بر اساس ماده 475 قانون اعاده دادرسی کشور، محکوم علیه، نماینده قانونی و یا وکیل محکوم علیه، همسر، وارثان قانونی، در صورت فوت یا غیبت او وصی محکوم علیه، دادستان کل کشور و دادستان مجری حق اعاده دادرسی دارند.
جهت اعاده دادرسی کیفری، در قوانین و مقررات آئین دادرسی امور کیفری مهلت خاصی دیده نمی شود. با توجه به بررسی های قانون گذار، مهلت اعاده دادرسی را طوری تعیین کرده است که اگر در شرایط مختلف و موارد ضروری اعاده دادرسی لازم بود، انجام شود.
نتیجهگیری وکیل اعاده دادرسی کیفری دقیقاً کیست؟
با مطالعه این متن با پاسخ به سؤال وکیل اعاده دادرسی کیفری کیست؟ اطلاعات مورد نیاز را در مورد تمامی وظایف و مسئولیت های او به دست آوردید، اکنون خوشحال می شویم که نظرات و پیشنهادات خود را درباره مسئولیت های وکیل اعاده دادرسی کیفری در بخش نظرات سایت بیان کنید.
