وکیل مطالبه وجه کیست؟
وکیل مطالبه وجه یک فرد حقوقی است که در بین افرادی که به هر دلیلی وجه رایجی را از دیگری طلب می کنند حضور دارد. فرقی ندارد این مطالبه وجه نقد باشد یا اینکه یک قرارداد، تعهد، اسناد تجاری و هر مسئولیت قانونی دیگری که حاوی طلب وجه است. به هر حال اینگونه دعوای مطالبه وجه یک نوع دعوای منقول است که برای رسیدگی در دادگاه بهتر است با نظارت وکیل مطالبه وجه انجام شود.
مطالبه وجه چک
صدور چک بلامحل از موضوع های پرچالش و مبتلا به جامعه ما است. به صورتی که اشخاص (حقیقی یا حقوقی) گاها بدون داشتن پشتوانه مالی و وجهی نزد بانک اقدام به صدور چک می کنند و با توجه به اهمیت موضوع و فراگیر بودن استفاده از چک در معامله های روزمره میبایست اشخاصی که دسته چک را دریافت می کنند از قوانین آن به صورت نسبی مطلع باشند تا بتوانند از این سند تجاری و بسیار کارآمد به درستی استفاده کنند.
دارنده چک کیست؟
شخصی است که حق تقاضای مطالبه وجه چک را دارد و دارنده چک اعم از کسی است که یا چک در وجه او صادر شده است یا به نام او ظهرنویسی شده است و یا حامل چک می باشد یا قائم مقام قانونی آنان یا شخصی است که اولین بار چک را به بانک ارائه داده و گواهی عدم پرداخت به نام وی صادر شده است.
منظور از چک بی محل چیست؟
هر وقت صادر کننده چک در تاریخی که در آن قید شده، معادل مبلغ مذکور در چک را نزد بانک وجه نقد نداشته باشد یا پس از صدور چک تمام یا قسمتی از وجهی که به اعتبار آن چک صادر کرده به صورتی از بانک خارج کند یا دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد، به اصطلاح چک بی محل صادر شده است.
پس صادر کننده در زمان صدور چک باید محل آن را به صورت نقد و یا اعتبار قابل استفاده نزد بانک تامین کرده باشد. ضمن آن که صادر کننده پس از صدور چک نیز نباید محل چک را به شخصه دریافت یا آن را به شخص دیگری واگذار کند. بطور کلی بی محل بودن چک از لحاظ قانونی یعنی حساب فاقد موجودی باشد.
نحوه دریافت گواهی عدم پرداخت چک
در صورتی که موجودی حساب صادر کننده چک نزد بانک کم تر از مبلغ چک باشد به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجودی در حساب را به دارنده چک بپردازد و دارنده چک با قید مبلغ دریافت شده در پشت چک و تسلیم آن به بانک گواهینامه مشتمل بر مشخصات چک و مبلغی که پرداخت شد از بانک دریافت مینماید.
چک مزبور نسبت به مبلغی که پرداخت نگردیده بی محل محسوب و گواهینامه بانک در این مورد برای دارنده چک، جانشین اصل چک خواهد بود و همچنین بانک مکلف است نسخه دوم گواهی عدم پرداخت به عنوان اعلامیه جهت اطلاع صاحب حساب، برای او ارسال نماید.
گواهینامه بانک عدم پرداخت در خصوص مبلغی که پرداخت نگردیده جانشین اصل چک می شود و بانک ها مکلف اند به هنگام صدور گواهینامه عدم پرداخت، در صورتی که چک به نمایندگی صادر شده باشد، مشخصات نماینده را نیز در گواهینامه مذکور درج نمایند.
تاریخ اعتبار چک چقدر است؟
حداکثر مدت اعتبار چک از زمان دریافت دسته چک 3 سال است و چک هایی که تاریخ مندرج در آن ها پس از مدت اعتبار باشد، مشمول قانون صدور چک نمی شوند.
نحوه پرداخت وجه چک چگونه است؟
صادر کننده چک باید در تاریخ مندرج در آن معادل مبلغ مذکور در بانک محال علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده به صورتی از بانک خارج نماید یا دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد و نیز نباید چک را به صورتی تنظیم نماید.
بانک به عللی از قبیل عدم مطابقت امضاء یا قلم خوردگی در متن چک یا اختلاف در مندرجات چک و امثال آن از پرداخت وجه چک خودداری نماید و اگر در متن چک شرطی برای پرداخت ذکر شده باشد بانک به آن شرط ترتیب اثر نخواهد داد و طبق قانون وصول چک، فقط طبق تاریخ مندرج در چک یا پس از تاریخ مذکور امکان وصول چک از بانک وجود خواهد داشت.
دلایل عدم پرداخت وجه چک
- بلامحل بودن چک اعم از این که در تاریخ صدور محل نداشته یا بعد ها وجه آن کشیده شده باشد و یا کمتر از وجه چک محل داشته باشد،
- بانک اعتبار صادر کننده چک را بسته و یا وجه موجود در حساب او را بر طبق حکم صادره از مراجع قضایی یا بر طبق قراردادهای منعقده بین بانک و مشتری خود بانک برداشت نموده باشد،
- صادر کننده چک دستور عدم پرداخت آن را به بانک داده باشد،
- عدم انطباق امضاء چک با امضاء صادر کننده یا قلم خوردگی در متن چک یا اختلاف بین مندرجات چک یا سایر اشتباهاتی که موجب عدم پرداخت چک گردد،
- صادر کننده چک باید در تاریخ مندرج در آن معادل وجه چک در بانک وجه نقد داشته باشد و منظور از تاریخ مندرج در چک، روز کامل کار بانکی است از وقتی که بانک فعالیت خود را آغاز می کند، تا زمانی که در همان روز بسته می شود و اگر صادر کننده چک در همان روز وجه چک را در بانک تامین کرده باشد، چک از مصادیق چک های بلامحل نبوده و معامله از این جهت فسخ شده نخواهد بود.
نکته: اگر شخصی زمان انجام معامله یک فقره چک خود را که توسط فرد دیگری نوشته و امضاء شده است، با آگاهی و از روی عمد به عنوان ثمن معامله به فروشنده تحویل دهد در صورت عدم پرداخت وجه چک، صاحب حساب تحت عنوان مجرمانه در حکم کلاهبرداری قابل مجازات خواهد بود.
زیرا اگر فروشنده نسبت به اینکه چک توسط صاحب حساب امضاء نشده آگاهی داشت، بطور قطع آن چک را به عنوان ثمن معامله قبول نمی کرد، لذا خریدار با شگردی فریبکارانه مال فروشنده را تصاحب کرده و این عمل جزو اعمال در حکم کلاهبردار محسوب می شود.
موارد عدم پرداخت وجه چک توسط بانک
- مندرجات چک طبق قانون حاکم برآن درج نشده باشد،
- قلم خوردگی داشته و ظهر نویسی یا پشت نویسی مبنی بر صحت آن نشده باشد،
- چک مدت دار صادر شده باشد،
- مشتری فاقد موجودی و تامین اعتبار باشد،
- ارائه کننده چک به بانک مدارک لازم و قابل قبول (شناسنامه، گواهینامه، گذرنامه، کدملی و کارت پایان خدمت) را جهت دریافت وجه نداشته باشد و یا در صورت لزوم ظهرنویسی جهت انتقال انجام نشده باشد،
- مسدود بودن وجوه حساب جاری از طرف مقامات قضایی و ذی صلاح دیگر،
- اعلام صاحب حساب، ذی نفع چک و یا مراجع دیگر مبنی بر مفقودی، کلاهبرداری، جعل، سرقت برای چک های خاص و یا کل دسته چک مشتری،
- عدم تطبیق امضاء صادر کننده.
صدور گواهی عدم پرداخت چک
- کسر موجودی، یعنی زمان ارائه چک به بانک در حساب صادر کننده به میزان وجه چک موجودی نباشد،
- حساب جاری صادر کننده چک از طرف مراجع ذی صلاح و یا مراجع قضایی مسدود شده باشد،
- واحد های بانک بنا به دلایلی نظیر گشایش اعتبارات اسنادی، ضمانت نامه ضبط شده و یا بدهکار بودن مشتری به بانک مانده حساب جاری مشتری را مسدود نموده باشند،
- عدم مطابقت امضاء صادر کننده طبق نمونه امضاء موجود در بانک،
- تقدم تاریخ چک، یعنی بانک ها ملزم به پرداخت چک های وعده دار نیستند، در صورت تقاضای دارنده چک موظف هستند به همان دلیل گواهی عدم پرداخت صادر نمایند،
- مخدودش بودن متن چک اگر در ظهر چک صحت آن توسط صادر کننده تائید نشده باشد،
- مغایر بودن مبلغ عددی و حروفی چک،
- بسته بودن حساب جاری مشتری به دلیل صدور چک بی محل که منجر به صدور کیفر خواست شده باشد،
- بسته شدن حساب جاری به دلیل دیگر حتی به تقاضای مشتری.
مطالبه وجه چک بی محل از چه طریقی ممکن است؟
مطالبه وجه چک از طریق اداره ثبت
چک های صادره عهده بانک هایی که طبق قوانین ایران در داخل کشور دایر شده یا می شوند، همچنین شعب آن ها در خارج از کشور در حکم اسناد لازم الاجراء است و دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه آن به علت نبودن محل و یا به هر علت دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت گردد، می تواند طبق قوانین و آئین نامه های مربوط به اجرای اسنادرسمی وجه چک یا باقی مانده آن را از صادر کننده مطالبه کند.
برای صدور اجراییه، دارنده چک باید عین چک و گواهینامه عدم پرداخت را به اجرای ثبت اسناد محل تحویل دهد.
اجرا ثبت در صورتی دستور اجرا صادر می کند که مطابقت امضاء چک با نمونه امضاء صادر کننده در بانک از طرف بانک گواهی شده باشد، دارنده چک می تواند جهت وصول وجه چک به اداره ثبت محلی که بانک طرف حساب صادر کننده چک در آن محل واقع است، مراجعه کند و جهت صدور اجراییه در مورد چک میبایست دارنده چک، اوراق زیر را به اداره ثبت محل به شرح ذیل تحویل دهد؛
- اصل و فتوکپی مصدق چک و گواهی عدم پرداخت
- تقاضانامه مخصوص صدور اجراییه
مطالبه وجه چک از طریق طرح دعوا در مرجع صالح قضایی
در چه شرایطی دعوای مطالبه وجه چک مطرح می شود؟
- چک سند و مدرکی بر وجود دین باشد،
- زمان وصول چک فرا رسیده باشد (خواه زمان مندرج در آن فرا رسیده یا سپری شده باشد)،
- صدور گواهی عدم پرداخت چک توسط بانک،
- عدم سقوط تعهد پرداخت چک از جانب صادر کننده چک.
در چه شرایطی نم توان دعوای مطالبه وجه چک مطرح نمود؟
- اگر چک صادر شده جنبه تضمینی یا امانت داشته باشد،
- اگر از طریق غیر قانونی مانند: ربا، سرقت یا کلاهبرداری و… اخذ شده باشد.
مدارک لازم جهت طرح دعوای مطالبه وجه چک
- اصل چک،
- کارت ملی،
- گواهی عدم وصول چک صادره از یکی از شعب بانک ها،
- پرداخت هزینه مربوط به دادرسی،
- تسلیم دادخواست مطالبه وجه چک به دفتر شورای حل اختلاف یا دادگاه صالح رسیدگی به دعوا.
مرجع رسیدگی به دعوای مطالبه وجه چک کجاست؟
-
شورای حل اختلاف
در دعاوی مطالبه وجه چک هایی با مبلغ کمتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.
-
دادگاه حقوقی عمومی
در دعاوی مطالبه وجه چک هایی با مبلغ بیشتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.
مطالبه وجه چک مفقودی چه شرایطی دارد؟
۱. مراجعه به بانک صادرکننده چک
۲. تکمیل فرم اعلام مفقودی چک
۳. ارائه مدارک به بانک
۴. صدور چک المثنی
در چه شرایطی چک بی محل مجازات ندارد؟
- چک بابت تضمین انجام تعهد یا تضمین انجام معامله صادر شده باشد،
- وصول چک منوط به تحقق شرطی شده باشد،
- چک مدت دار باشد،
- چک وعده‌دار باشد یعنی تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در چک باشد،
- چک بدون تاریخ صادر شده باشد،
- چک سفید امضاء داده شده باشد،
- چک بابت معاملات نامشروع و یا ربا صادر شده باشد،
- اگر صادر کننده چک قبل از تاریخ شکایت کیفری وجه چک را به صورت نقدی، به دارنده آن پرداخت کند یا با موافقت شاکی خصوصی ترتیبی برای پرداخت آن داده باشد یا اسباب پرداخت آن را در بانک محال علیه فراهم نماید،
- دارنده چک تا 6 ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول به بانک مربوطه مراجعه نکند و ظرف 6 ماه نیز از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت چک، شکایت خود را به دادسرای محل وقوع جرم ارائه ننماید،
- هرگاه بعد از شکایت کیفری شاکی چک را به دیگری انتقال دهد یا حقوق خود را نسبت به چک به هر نحو به دیگری واگذار نماید تعقیب کیفری موقوف خواهد شد.
میتوان از صادر کننده چک بی محل خسارت گرفت؟
طبق قانون آئین دادرسی مدنی دارنده چک می تواند محکومیت صادر کننده را نسبت به پرداخت کلیه خسارت ها و هزینه های وارد شده که بطور مستقیم و متعارف در جهت وصول طلب خود از ناحیه وی متحمل شده است، اعم از آنکه قبل از صدور حکم یا پس از آن باشد، از دادگاه تقاضا نماید، در صورتی که دارنده چک جبران خسارت و هزینه های مزبور را پس از صدور حکم درخواست کند، باید درخواست خود را به همان دادگاه صادر کننده حکم تقدیم نماید.
منظور از عبارت «کلیه خسارت ها و هزینه های وارد شده» خسارت تاخیر تادیه بر مبنای نرخ تورم از تاریخ چک تا زمان وصول آن که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام شده و هزینه دادرسی و حق الوکاله بر اساس تعرفه های قانونی است.
منظور از خسارت های ناشی از دادرسی؛ هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل و هزینه های دیگری که بطور مستقیم مربوط به دادرسی و برای اثبات دعوا یا دفاع لازم بوده است از قبیل هزینه کارشناسی و هزینه تحقیقات محلی.
خواهان حق دارد ضمن تقدیم دادخواست یا در اوایل دادرسی و یا بطور مستقل جبران خسارات ناشی از دادرسی یا تاخیر انجام تعهد یا عدم انجام آن را که به علت تقصیر خوانده نسبت به اداء حق یا امتناع از آن به وی وارد شده یا خواهد شد، همچنین اجرت المثل را به لحاظ عدم تسلیم خواسته یا تاخیر تسلیم آن از باب اتلاف و تسبیب از خوانده مطالبه نماید.
خوانده نیز می تواند خسارتی را که بطور عمد از طرف خواهان با علم به غیر محق بودن در دادرسی به او وارد شده از خواهان مطالبه نماید.
دادگاه در موارد یاد شده میزان خسارت را پس از رسیدگی معین کرده و ضمن حکم راجع به اصل دعوا یا به موجب حکم جداگانه محکوم علیه را به تادیه خسارت ملزم خواهد نمود.
در صورتی که قرارداد خاصی راجع به خسارت بین طرفین منعقد شده باشد برابر قرارداد رفتار خواهد شد.
آیا میتوان وجه چک را از ظهرنویس مطالبه نمود؟
در صورتی که چک به وکالت یا نمایندگی از طرف صاحب حساب اعم از شخص حقیقی یا حقوقی صادر شده باشد، صادر کننده چک و صاحب امضاء بطور تضامنی مسئول پرداخت وجه چک بوده و اجراییه و حکم ضرر و زیان بر اساس تضامن علیه هر تعداد نفر صادر می شود، به علاوه امضاء کننده چک طبق قانون مسئولیت کیفری خواهد داشت، مگر اینکه ثابت نماید که عدم پرداخت مستند به عمل صاحب حساب یا وکیل یا نماینده بعدی او است.
در این صورت کسی که موجب عدم پرداخت شده از نظر کیفری مسئول خواهد بود و اگر چک به نمایندگی صادر شود و نمایندگان صادر کننده متعدد باشند، وکیل و موکل هر دو مسئول هستند/
چرا که مطابق قانون مدنی وکیل جز در مورد تقصیر مسئولیت ندارد و اصل بر این است که وی در حدود وکالت عمل کرده است که خلاف قاعده است به هر حال از دو حالت خارج نیست و بالاخره یکی از آن ها مسئول است و همچنین مسئولیت مدنی ظهرنویس چک طبق قوانین و مقررات مربوط کماکان به قوت خود باقی است.
مجازات صدور چک بلامحل چیست؟
طبق قانون صدور چک اگر شخصی با علم و آگاهی به اینکه موجودی حساب خود نزد بانک صفر یا کمتر از مبلغ چک باشد اقدام به صدور چک نماید، مرتکب بزه صدور چک بلامحل شده است.
به عبارت دیگر اگر شخصی با علم به اینکه در حساب بانکی خود پول ندارد یا به هر دلیلی امکان پرداخت چک وجود ندارد اما بازهم اقدام به صدور چک کند، از نظر قانون مجرم بوده و قابل تعقیب کیفری است.
طبق قانون صدور چک، هر کس مرتکب بزه صدور چک بلامحل گردد به شرح ذیل محکوم خواهد شد؛
اگر مبلغ مندرج در متن چک کمتر از 10 میلیون ریال باشد، به حبس تا حداکثر 6 ماه محکوم خواهد شد.
اگر مبلغ مندرج در متن چک از 10 میلیون ریال تا 50 میلیون ریال باشد، به حبس از 6 ماه تا 1 سال حبس محکوم خواهد شد.
اگر مبلغ مندرج در متن چک بیشتر از 50 میلیون ریال باشد؛
- به حبس از 1 سال تا 2 سال،
- ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت 2 سال.
مرجع رسیدگی به جرم چک بی محل کجاست؟
جرم صدور چک بی محل مانند سایر جرایم عمومی دارای یک مرحله تحقیق و تعقیب در دادسرا است. تصمیم دادسرا در خصوص چک بی محل می تواند قرار جلب به دادرسی، قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب باشد. در صورتی که نظر دادستان مجرمیت یا جلب به دادسی باشد، پرونده برای تشخیص رسیدگی و ورود در ماهیت و تعیین میزان مجازات به دادگاه صالح (دادگاه کیفری دو) ارسال خواهد شد.
مرجع رسیدگی مطالبه ضرر و زیان ناشی از چک بی محل کجاست؟
دارنده چک می تواند ضمن مطالبه وجه چک و ضرر و زیان ناشی از بزه صدور چک بی محل را نیز از دادگاه کیفری دو مطالبه نماید. طبق قانون آئین دادرسی کیفری منظور از ضرر و زیان قابل مطالبه، جبران تمام ضرر و زیان های مادی و معنوی و منافعی که امکان به دست آوردن آن وجود دارد به نحوی که سبب وجود آن، حاصل شده باشد ناشی از جرم می باشد و همچنین دادگاه هم می تواند علاوه بر صدور حکم به جبران خسارت مالی، به رفع زیان از طرق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید و امثال آن حکم نماید.
مطالبه وجه سفته به چه نحو است؟
سفته چیست؟
سفته سندی است که به موجب آن، صادر کننده سفته متعهد می شود مبلغ درج شده در آن را در موعد مقرر یا به هنگام مطالبه طلبکار، در وجه شخص معین یا در وجه حامل و یا به حواله کرد پرداخت نماید. اگر دارنده بخواهد از مزاياي قانوني آن استفاده کند، بايد با مقررات مربوط به سفته آشنا باشد، در غير اين صورت دارنده آن نمی تواند از امتيازات اين سند تجاری استفاده نماید و فقط مي تواند به عنوان يک سند عادي از آن استفاده نماید.
نحوه مطالبه سفته به این صورت می باشد که دارنده آن باید در سر رسید مشخص شده نسبت به مطالبه آن اقدام کند. در صورتی که صادر کننده نسبت به پرداخت آن در سر رسید اقدام نکند، دارنده باید ظرف مدت 10 روز از تاریخ سر رسید، نسبت به واخواست آن اقدام کند. واخواست به معنی اعتراض رسمی است نسبت به سفته ای که در سر رسید وجه آن پرداخت نشده است و واخواست بر علیه صادر کننده به عمل می آید.
مدت مطالبه وجه سفته چقدر است؟
- دارنده سفته مکلف است در زمان مقرر نسبت به مطالبه سفته اقدام نماید. در صورتی که صادر کننده سفته اقدام به پرداخت آن در موعد مقرر نکند، دارنده سفته می بایست ظرف مدت 10 روز از تاریخ سر رسید سفته نسبت به واخواست آن اقدام نماید.
- در مورد سفته هایی که به صورت عندالمطالبه صادر می شود، دارنده باید درنهایت ظرف 1 سال از تاریخ صدور، وجه آن را مطالبه نماید، مگر این که بین طرفین سفته، توافق دیگری صورت گرفته باشد.
- اگر در سفته، موعد معینی برای پرداخت قید شده باشد، دارنده موظف است در همان تاریخ، وجه سفته را مطالبه کند و در صورتی که صادر کننده مبلغ سفته را نپردازد، ظرف 10 روز از تاریخ سر رسید، اعتراض عدم تادیه را به عمل آورد.
- اگر محل تادیه سفته در ایران باشد، دارنده باید ظرف 1سال از تاریخ اعتراض، اقامه دعوا نماید و در سفته هایی که محل تادیه آن ها خارج از ایران است، مهلت اقامه دعوا، 2 سال از تاریخ اعتراض عدم تادیه است.
واخواست سفته به چه معناست؟
واخواست سفته به معنای مطالبه رسمی سفته یا اعتراض به عدم پرداخت آن است، از این جهت واخواست سفته مثل درخواست گواهی عدم پرداخت چک است.
دارنده سفته حداکثر ظرف ۱۰ روز از زمان سر رسید سفته، از طریق فرم های چاپی مخصوص که توسط وزارت دادگستری تهیه می شود و یا فرم های مخصوص بانکی، موظف است مراتب اعتراض خود به عدم پرداخت وجه سفته را رسما به بدهکار اعلام نماید. این اعتراض واخواست نامیده می شود.
واخواست در برگه های چاپی که از طرف وزارت دادگستری تهیه شده نوشته می شود. علاوه بر این بانک ها نیز واخواست نامه چاپی مخصوص دارند، نسخه اصلی واخواست نامه به واخواست کننده و نسخه دوم واخواست نامه را مامور ابلاغ به محل اقامت صادر کننده می دهد و نسخه سوم واخواست در دفتر دادگاه بایگانی می گردد.
برای اینکه دارنده از مزایای اسناد تجاری استفاده نماید و علیه ظهرنویس هم اقدام کند، دارنده باید ظرف 1 سال از تاریخ واخواست، نسبت مطالبه سفته اقدام و دادخواست خود را به دادگاه تقدیم کند.
اگر دارنده ظرف 1 سال نسبت به مطالبه آن اقدام نکند، دعوی او علیه ظهرنویس ها پذیرفته نمی شود و اگر دارنده سفته در مهلت 10 روزه نسبت به واخواست سفته اقدام کرده و ظرف مدت 1سال اقامه دعوی کرده باشد، می تواند از دادگاه تقاضای توقیف اموال را به میزان خواسته بخواهد.
دادگاه به محض تقاضای دارنده برای توقیف اموال، باید به میزان مبلغ خواسته از اموال طرف مقابل به عنوان تامین توقیف کند.
مزیت واخواست کردن سفته این است که می توان علیه کسانی که سفته را ظهرنویسی کرده اند، نیز طرح دعوا کرد. اگر سفته واخواست نشده باشد به مانند یک سند عادی بوده و امکان مطالبه وجه آن از ضامن ها وجود ندارد.
مدت زمان واخواست سفته چقدر است؟
مهلت واخواست سفته ۱۰ روز بعد از تاریخ سررسید است. واخواست اولین اقدام بر روی سفته بوده در صورتی که مهلت 10 روزه سپری شود، آن سفته امتیاز اسناد تجاری را نخواهد داشت و نمی توانید از امتیازات اسناد تجاری استفاده کنید و تنها یک سند عادی محسوب می شود. به عبارت دیگر، بدون انجام واخواست نیز مطالبه آن امکان پذیر است اما تنها به عنوان یک سند عادی می توانید نسبت مطالبه آن اقدام کنید.
مراحل طرح دعوای مطالبه وجه سفته
اولین گام برای مطالبه وجه سفته واخواست آن است. فرم نامه واخواست را می توان از بانک ها یا دادگاه تهیه کرد. این نامه ضمیمه دادخواست شده و به دادگاه ارائه می شود.
تنظیم و تسلیم دادخواست مطالبه وجه سفته در این مرحله زمان بندی اهمیت زیادی دارد. زیرا در صورت عدم واخواست، سفته به سندی عادی تبدیل خواهد شد. هزینه هر واخواست تقریباً معادل دو درصد از ارزش سفته خواهد بود.
مدارک لازم جهت طرح دعوی مطالبه وجه سفته
- اظهارنامه،
- گواهی ابلاغ،
- گواهی واخواست سفته،
- کپی برابر اصل سفته،
- کپی برابر اصل کارت ملی طلبکار،
- اگر دادخواست به طرفیت ظهرنویسان نیز طرح شده باشد از دیگر مدارک مورد نیاز جهت طرح دعوی مطالبه وجه سفته می باشد،
- اصل وکالتنامه وکیل.
مرجع رسیدگی به دعوی مطالبه وجه سفته
- شورای حل اختلاف
در دعاوی مطالبه وجه سفته هایی با مبلغ کمتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.
- دادگاه حقوقی عمومی
در دعاوی مطالبه وجه سفته هایی با مبلغ بیشتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.
شورا یا دادگاه، فرد صادر کننده سفته را فرا می خواند و قرار تامین صادر می‌کند.
جلسه رسیدگی به دعوی تشکیل می شود و فرد بدهکار نیز به این جلسه خوانده خواهد شد، طبق قانون چگونگی اجرای محکومیت های مالی شکایت از صادر کننده سفته می تواند منجر به حکم پرداخت عین مال شود، یعنی باید عین آن مال را تمام و کمال به طلبکار پرداخت کند.
اگر بدهکار، پس از صدور رای در مهلت مقرر اقدام به پرداخت داوطلبانه وجه سفته ننماید و اعسار از پرداخت یک جای محکوم به را نیز به اثبات نرساند، با درخواست طلبکار تا زمان پرداخت وجه سفته و یا اثبات اعسار، بازداشت خواهد شد تا دادگاه مال یا طلب را از صادر کننده بگیرد و به طلبکار تقدیم می کند (یا اموال را ضبط می کند) و اگر ادعای اعسار صادر کننده ثابت شود، دادگاه به او فرصت میدهد تا بدهی را به صورت اقساطی پرداخت کند.
اگر شخص بدهکار در دادگاه حاضر نشود و مکانش نیز نامعلوم باشد، دادخواست در 1 روزنامه کثیرالانتشار چاپ می شود. در صورتی که بدهکار همچنان خود را معرفی نکند، فرد محکوم شده و به صورت غیابی رای صادر و اجرا می شود.
نحوه مطالبه وجه سفته از ضامن
برخی بر این عقیده اند که سفته یک تکه کاغذ است، اما زمانی که این کاغذ کامل نوشته شود و تمام اطلاعات لازم را داشته باشد، به یک سند قانونی و کاملا معتبر و قابل استناد تبدیل می شود.
سفته در واقع برگه ای است که برای تعهد و ضمانت بین طرفین رد و بدل می شود.
تعهداتی مثل؛ تعهد به حسن انجام کار، تعهد به اتمام رساندن یک پروژه، تعهد پرداخت یک مبلغ در زمان مقرر و…
ضامن سفته کیست؟
ضامن سفته کسی است که پشت آن را امضاء می کند و با این امضاء در واقع مسئولیت ضمانت آن مبلغ را به عهده می گیرد که با این کار همه مسئولیت های صادر کننده سفته به او هم منتقل می شود.
اگر صادر کننده متعهد به مبلغ خاصی شود، او نیز متعهد خواهد بود و اگر صادر کننده طرف یک دعوای حقوقی قرار گیرد، او هم طرف دعوی است و باید به یاد داشت که، شکایت از ضامن سفته، زمانی کاربرد دارد که خود صادر کننده به هر دلیلی مبلغ را نپرداخته باشد یا تعهد مورد ضمانت را نقض کرده باشد.
مسئولیت ضامن سفته چقدر است؟
مسئولیت ضامن، به عنوان مسئولیت «مضمون عنه» شناخته می شود، یعنی در هر سند قانونی (ازجمله سفته و چک) دارنده سند تجاری اگر بتواند به مضمون عنه یا فرد مورد ضمانت رجوع کند، به ضامن هم می تواند رجوع کند.
از جمله برای وصول مبلغ یا تعهد و اگر صادر کننده سفته فوت کند یا ورشکست شود، مسئولیت ضامن به جای خود باقی خواهد ماند، مگر اینکه طلبکار یا دارنده سفته از وجه خود بگذرد.
همچنین بعد از پرداخت وجه، ضامن می تواند به مضمون عنه رجوع کرده و پولش را از او طلب کند. تفاوت مسئولیت ضامن و ظهرنویس این است که ضامنی که ضمانت ظهرنویس را کرده، فقط با کسی مسئولیت تضامنی دارد که از او ضمانت کرده باشد.
این یعنی اگر مضمون عنه به هر دلیل رفع مسئولیت شود، مسئولیت از روی ضامن نیز برداشته می شود. در بعضی از موارد، امضاء ظهرنویس ممکن است مجعول باشد و شخصی که ضمانت او را به عهده گرفته باشد هم از ضمانت بری خواهد شد.
سفته یک سند برای ضمانت است و بسیاری از اوقات، از اشخاص گرفته می شود تا شرکت، سازمان یا طرف قرارداد مطمئن شود که تعهد آن فرد بطور حتم اجرا خواهد شد که در صورت اجرا نشدن تعهد، سفته به اجرا گذاشته شده یا به اصطلاح وصول می شود.
اگر فرد صادر کننده سفته، این کار ها را انجام ندهد، دارنده می تواند فرآیند شکایت از ضامن سفته را شروع کند و طلبش را از او بگیرد.
برای مثال اگر کارمندی بدون استعفا رسمی، در مدت قراردادش ناگهان شرکت را ترک کند.
در واقع وقتی که کسی سفته را امضاء می کند، این امکان را به گیرنده می دهد که آن را هر زمانی با به هم خوردن تعهد به اجرا بگذارد. البته که باید نام و نام خانوادگی گیرنده به صورت کامل روی آن ذکر شود و الا هر کسی می تواند آن را وصول کند و در صورت پرداخت نشدن سفته، ضامن مسئولیت پرداخت را به عهده دارد.
طبق قانون مدنی، عقد ضمان بین شخص ضامن و شخص طلبکار بسته می شود و در واقع رکن اصلی این عقد، یک تعهد است که ضامن برای ادای دین مدیون به طلبکار بر عهده می گیرد.
ضامن می تواند به هنگام امضاء سفته عنوان کند که خود دین مدیون را به عهده می گیرد و تعلیق عقد ضمان (حالتی که شخص ضمانت خود را معلق به عدم پرداخت مدیون کند)، عقد را باطل می کند که در این حالت ضامن فقط می تواند التزام به تادیه را بعد از عقد ضمان، وابسته به عدم تادیه مدیون اصلی کند.
مراحل شکایت از ضامن
- به تاریخ روی سفته ها توجه شود که با رسیدن تاریخ سررسید دارنده می تواند برای شکایت از ضامن سفته و وصول وجه اقدام کند.
- اگر صادر کننده به تعهد خود عمل نکند، دارنده 10 روز برای مطالبه سفته و صدور واخواست فرصت دارد و 1 سال برای طرح دعوی.
- اگر بیشتر از 10 روز صبر شود، متاسفانه نمیتوان از امکان توقیف اموال صادرکننده استفاده کرد.
- باید کلیه مدارک و اسناد مورد نیاز (که بر پرداخت نشدن وجه سفته دلالت دارند) را جمع آوری کرد.
مدارک لازم برای مطالبه وجه سفته از ضامن
- اظهارنامه،
- گواهی ابلاغ،
- واخواست سفته،
- کپی برابر اصل سفته،
- کپی برابر اصل کارت ملی طلبکار،
- اصل وکالتنامه وکیل.
مرجع رسیدگی به دعوای مطالبه وجه سفته از ضامن
-
شورای حل اختلاف
در دعاوی مطالبه وجه سفته هایی با مبلغ کمتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.
-
دادگاه حقوقی عمومی
در دعاوی مطالبه وجه سفته هایی با مبلغ بیشتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.
سوالات متداول
مدارک لازم برای تنظیم دادخواست مطالبه وجه چیست؟
فیش واریزی
فاکتور فروش
اسناد بانکی
چک
سفته
رسید پرداخت کارت به کارت
مطالبه وجه چند نوع دارد؟
مطالبه وجه فاکتور
مطالبه وجه سفته و چک
مطالبه وجه التزام در قرارداد
مطالبه وجه رسید عادی
